Piri Reis

PİRİ REİS

Osmanlı denizcisi (Gelibolu1470-Kahire1554). Akdeniz’de korsanlık yapan amcası Kemal Reis’in yanında denizciliğe başladı. Çeşitli seferlere katıldı, devlet hizmetine girdi ve Osmanlı Venedik Savaşı’nda bir gemiye komutanlık etti. Kemal Reis’in ölümünden sonra Oruç reis’in hizmetine geçti. (1511) 1516-1517’deki Osmanlı Memluk Savaşı’nda, Yavuz Sultan Selim’in donanmasında görev yaparak Nil Irmağı’nın haritasını çıkardı ve padişaha sundu. 1521’de ünlü eseri Kitab-ı Bahriye’yi (denizcilik kitabı) tamamladı, Kanuni Sultan Süleyman’a sundu. 1528’den sonra Süveyş’teki Osmanlı Donanması’na kaptan olarak atanarak Şubat 1548’de Aden’i Portekizliler’den geri aldı, Maskat’ı ele geçirdi. (1552) Donanmayı Basra Körfezi’nde bıraktığı için sefer sırasında kedisinden yardım esirgeyen Basra Valisi Kübâd Paşa’nın isteğiyle Mısır’da alıkonuldu ve Kanuni Sultan Süleyman’ın onayıyla idam edildi. Piri Reis Kristof Kolomb’un çizdiği Amerika haritasıyla Portekiz ve Arap haritalarından yararlanarak bir 1513’te, öteki 1528’de olmak üzere iki dünya haritası çizdi. Bu haritalarından ancak bazı bölümler günümüze ulaşabildi.

Kitab-ı Bahriye :

Piri Reis’in 1521’de denizciler için yazdığı el kitabı deniz kılavuzudur. Hem bir deniz kılavuzu hem o dönemin haritacılık tekniği olan ”portulan”ı gerçekleştiren eser, nazım ve düzyazı karışıktır. Avrupa ve İstanbul kütüphanelerinde bulunan 29’unun kaydı vardır. Amerika Kıtası’ndan da söz eder.